ช้อน-ตะเกียบ อุปกรณ์เคียงคู่อาหารเกาหลี
ช้อนกับส้อมเป็นอุปกรณ์การกินที่ใช้คู่กันเสมอในวัฒนธรรมการกินอาหารของไทย แต่สำหรับวัฒนธรรมการกินอาหารของเกาหลี อุปกรณ์การกินที่คนเกาหลีนิยมใช้คือ ช้อนและตะเกียบ หรือที่เรียกในภาษาเกาหลีว่า "ซูจอ" (수저) มาจากการย่อคำสองคำเข้าด้วยกันคือ "ซุดการัก" (숟가락) = ช้อน และ "ชอดการัก" (젓가락) = ตะเกียบ
เวลาไปร้านอาหารเกาหลีจะสังเกตได้ว่าช้อนและตะเกียบเกาหลีมีหน้าตาแตกต่างจากช้อนและตะเกียบแบบที่เราใช้กันทั่วไป ไม่ว่าจะเป็นความยาวของช้อนหรือลักษณะของตะเกียบที่แบนและทำจากโลหะ ทั้งหมดล้วนเป็นจุดเด่นที่ทำให้แค่มองก็รู้ได้ทันทีว่าเป็นช้อนและตะเกียบแบบเกาหลี
ขอบคุณรูปภาพจาก
https://m.blog.naver.com/PostView.naver?isHttpsRedirect=true&blogId=eybs&logNo=221262533813
แม้ว่าประเทศเกาหลีจะได้รับวัฒนธรรมการใช้ตะเกียบจากประเทศจีนเช่นเดียวกับประเทศอื่น ๆ ในเอเชีย แต่อุปกรณ์การกินของคนเกาหลีก็มีรูปแบบเฉพาะของตนเอง นั่นคือการใช้โลหะมาทำเป็นช้อนและตะเกียบ เพราะในสมัยก่อนราชวงศ์และชนชั้นสูงของเกาหลีจะใช้ช้อนและตะเกียบที่ทำจากเงินช่วยป้องกันความเสี่ยงจากการถูกลอบวางยาพิษในอาหาร หากในอาหารมีสารพิษที่มีกำมะถันเป็นส่วนประกอบปนเปื้อนอยู่ ช้อนและตะเกียบเงินก็จะเปลี่ยนสี ด้วยเหตุนี้ สามัญชนจึงได้รับค่านิยมการใช้ช้อนและตะเกียบโลหะมาจากราชวงศ์ แต่ปรับเปลี่ยนวัสดุเป็นโลหะที่คนทั่วไปหาซื้อได้
นอกจากความเป็นมาทางประวัติศาสตร์แล้ว การทำช้อนและตะเกียบจากโลหะยังมีข้อดีเรื่องสุขอนามัยด้วย เพราะทำความสะอาดด้วยน้ำร้อนได้ง่าย แห้งเร็ว ไม่ขึ้นรา และทนทาน เหมาะสำหรับใช้คีบอาหารเมนูปิ้งย่างบนเตาร้อน ๆ เป็นอย่างดี
ขอบคุณรูปภาพจาก
https://www.mindgil.com/news/articleView.html?idxno=70839
หากเปรียบเทียบความยาวของตะเกียบเกาหลีกับประเทศใกล้เคียงจะพบว่า ตะเกียบเกาหลีมีขนาดสั้นกว่าตะเกียบจีน แต่ยาวกว่าตะเกียบญี่ปุ่น เวลากินข้าวกับเครื่องเคียง คนเกาหลีจะใช้ตะเกียบคีบเฉพาะเครื่องเคียงเท่านั้น แต่จะไม่ใช้คีบข้าว เพราะตะเกียบโลหะมีสัมผัสที่ลื่น ทำให้เม็ดข้าวไม่เกาะติดและคีบขึ้นมายากกว่าตะเกียบไม้ ดังนั้น คนเกาหลีจึงใช้ช้อนเป็นอุปกรณ์หลักสำหรับกินข้าวนั่นเอง
ขอบคุณรูปภาพจาก
https://www.gastrotourseoul.com/why-korea-uses-metal-chopsticks/
ช้อนของเกาหลีก็ทำจากโลหะเช่นเดียวกัน ปัจจุบันนิยมทำจากโลหะประเภทสเตนเลส ช้อนเกาหลีมีลักษณะเด่นคือความยาวที่ออกแบบมาเพื่อให้ใช้ตักข้าวและน้ำซุปได้สะดวก ด้วยเหตุนี้มารยาทการกินอาหารของเกาหลีจึงไม่ถือช้อนกับตะเกียบพร้อมกันสองมือแบบการใช้ช้อนกับส้อม หรือส้อมกับมีด แต่จะใช้แยกกันตามการใช้งาน รวมถึงไม่ควรถือช้อนกับตะเกียบในมือเดียวกันอีกด้วย
หลังจากกินอาหารเสร็จแล้ว ตามมารยาทการกินอาหารของเกาหลีจะวางช้อนและตะเกียบไว้ข้างจานชามเหมือนกับตอนก่อนเริ่มกิน โดยให้ตะเกียบอยู่ทางด้านขวาของช้อน แต่ก็ไม่ต้องกังวลว่าตะเกียบจะกลิ้งไปมา เพราะตะเกียบเกาหลีมีลักษณะแบน ช่วยให้วางบนโต๊ะหรือที่รองรับได้ง่ายและสะดวก
ขอบคุณรูปภาพจาก
https://www.tripadvisor.ie/LocationPhotoDirectLink-g294197-d1500586-i376095088-Rakkojae_Seoul_Bukchon_Hanok_Village-Seoul.html
เมื่อรู้จักความเป็นมาแล้ว จะเห็นได้ว่าเอกลักษณ์ของช้อนและตะเกียบเกาหลีล้วนเชื่อมโยงกับค่านิยมและขนบธรรมเนียมที่สืบต่อกันมาจากรุ่นสู่รุ่น แม้ว่าจะมีน้ำหนักมากเพราะทำจากโลหะ แต่ก็มีข้อดีทั้งเรื่องการทำความสะอาด ความทนทาน รวมถึงรูปแบบการใช้งานที่เหมาะกับวัฒนธรรมการกินอาหารของเกาหลี จึงไม่น่าแปลกใจเลยว่าเพราะเหตุใดช้อนและตะเกียบจึงเป็นอุปกรณ์การกินที่อยู่คู่กับอาหารเกาหลีมายาวนานตั้งแต่อดีตจวบจนทุกวันนี้
ขอบคุณรูปภาพจาก
https://www.shutterstock.com/th/image-photo/rice-cake-soup-korean-food-546665857
ข้อมูลอ้างอิง :
-> https://chopsticksreview.com/korean-chopsticks/
-> https://cm.asiae.co.kr/article/2017030914102039430
-> https://fluentkorean.com/different-chopsticks/
-> https://thekoreanguide.com/why-are-korean-spoons-so-long/#Uses_for_Korean_Spoon
กุลวรากร เอกอัครากุล TPA Press
