รวมมิตรผีญี่ปุ่น
ในประเทศญี่ปุ่นมีตำนานและความเชื่อเรื่องภูติผีมากมายเช่นเดียวกับประเทศอื่น ในประเทศไทย คำว่า “ผี” ก็มักใช้เหมารวมสิ่งเร้นลับ เหนือธรรมชาติ หรือวิญญาณ ฯลฯ เช่นเดียวกับที่ญี่ปุ่นที่จะเรียกผี ปีศาจ ภูติต่าง ๆ รวมกันว่า “โยไค” แต่หากเจาะลึกลงไปจะสามารถแบ่งประเภทของภูติผีปีศาจของญี่ปุ่นได้ดังนี้
(1.) โยไค (妖怪 youkai) แปลตรงตัวหมายถึง อสูรกาย หรือ ปีศาจ เป็นปีศาจที่เป็นชนิดของมันเลย ไม่ได้มีที่มาที่ไปจากอะไรเป็นพิเศษ คือเกิดมาแล้วก็เป็นรูปลักษณ์นั้นเลยและไม่เปลี่ยนแปลงไปเป็นอย่างอื่น ซึ่งเหล่าโยไคนี้มีทั้งที่นำพาโชคลาภหรือที่นำภัยพิบัติมาให้ผู้พบเห็น เชื่อกันว่า โยไคเป็นอสูรกายจากภพภูมิอื่นและมาอาศัยอยู่บนโลกมนุษย์ มีอิทธิฤทธิ์แตกต่างกันไป ตัวอย่างของโยไค เช่น เจ้าหญิงหิมะ “ยูกิอนนะ” (雪女 yuki-onna) หรือ อสูรยักษ์ (鬼 oni) เป็นต้น
ขอบคุณรูปภาพจาก - antoniwahyu.blogspot.com
(2.) โอบาเกะ (お化け obake) เป็นภูติหรือปีศาจที่เกิดจากการกลายร่างจากสิ่งอื่น และอาจแปลงร่างกลับไปมาระหว่างปีศาจกับสิ่งที่กลายร่างมาได้ตลอด หรือโอบาเกะบางตนก็ต้องเข้าสิงสิ่งอื่นก่อนจึงจะแสดงอำนาจปีศาจได้ โอบาเกะสามารถแยกย่อยตามสิ่งที่กลายร่างมาได้อีก ดังนี้
→ บาเกะโมโน (化け物 bakemono) เป็นโอบาเกะที่กลายร่างมาจากสิ่งมีชีวิต แต่ส่วนใหญ่มักจะไม่ใช่คน จะเป็นพืชหรือสัตว์มากกว่า เช่น เนโกมาตะ (猫又 nekomata)
→ ทสึคุโมกามิ (付喪神 tsukumogami) เป็นโอบาเกะที่กลายร่างมาจากสิ่งไม่มีชีวิต เช่น ก้อนหิน ข้าวของเครื่องใช้ต่าง ๆ ส่วนใหญ่สิ่งของเหล่านั้นมักจะมีอายุเป็นร้อย ๆ ปี ตัวอย่างของทสึคุโมกามิ เช่น ผีร่ม ผีโคมไฟ
ขอบคุณรูปภาพจาก - tyz.blog85.fc2.com
ขอบคุณรูปภาพจาก - www.dev.online-station.net
(3.) โมโนโนเกะ (物の怪 mono no ke) เป็นรูปแบบของปีศาจชนิดหนึ่งที่เกิดจากความรู้สึกของมนุษย์ซึ่งเป็นจิตตกค้างหรือจิตอาวรณ์ของคนที่ตาย ทำให้เกิดเป็นปีศาจขึ้นมา อาจจะคาบเกี่ยวกับโอบาเกะบางส่วน แต่โมโนโนเกะจะแตกต่างกัน เพราะเป็นก้อนจิตหรือวิญญาณของมนุษย์ที่มีพลังงานความรู้สึกที่รุนแรง ล่องลอยไปหาที่สิงสู่จนกลายเป็นรูปร่างปีศาจขึ้น เช่น นกไฟอิทสึมาเดน (以津真天 itsumaden)
ขอบคุณรูปภาพจาก - d.hatena.ne.jp
(4.) ยูเร (幽霊 yurei) เป็นวิญญาณของมนุษญ์ที่ตายอย่างมีความอาฆาตหรือไม่มีความสงบสุข ลักษณะของยูเรที่ปรากฏกายก็คือ ตายในสภาพไหนก็จะมาในสภาพนั้น ๆ เลย เช่น ผีนับจาน “ซารายาชิกิ” (皿屋敷 sarayashiki) ทั้งนี้ ยูเรอาจกลายร่างเป็นโอบาเกะหรือโมโนโนเกะได้อีกด้วย
ขอบคุณรูปภาพจาก - www.dev.online-station.net
(5.) คามิ (神 kami) หมายถึง เทพหรือวิญญาณธรรมชาติ เทพมีหลายแบบทั้งดีและไม่ดี แต่ก็จัดว่าอยู่ในภูมิเทพหมด เช่น เทพวิบัติ ที่นำโรคระบาดมาสู่โลกเพื่อคุมประชากรมนุษย์ เทพภูเขา ที่ดูแลธรรมชาติ ฯลฯ บางครั้งวิญญาณหรือปีศาจบางตนก็ก้ำกึ่งระหว่างเทพหรือแค่ภูติผีปีศาจธรรมดา เช่น ซาชิกิวาราชิ (座敷童子 zashikiwarashi) เพราะนำความมั่งคั่งมาให้ผู้พบเห็น นอกจากนี้ ศาสนาชินโตยังเชื่อว่า เทพ สามารถมีที่มาได้จากทุกสิ่ง ทั้งคน สัตว์ สิ่งของ หรือกระทั่งปีศาจ ก็กลายมาเป็นเทพได้
ขอบคุณรูปภาพจาก - www.ghost2002.com
เรื่องราวของผีปีศาจญี่ปุ่นมีมากมายนับไม่ถ้วน และก็มีหลายตนที่คาบเกี่ยวกันจนแยกไม่ออกว่าเป็นประเภทไหน ทั้งนี้จึงขึ้นอยู่กับความเชื่อ การตีความ หรือเรื่องเล่าที่แตกต่างกันไปตามแต่ละท้องที่
เอกณัฏฐ์ สวัสดิ์หิรัญ TPA Press
